มทร. ศรีวิชัย ใช้งานวิจัยสร้างเกษตรกรสู่ผู้ประกอบการท้องถิ่น จับมือกลุ่มผู้ปลูกมังคุดเมืองคอน สร้างแบรนด์มังคุด “ราชินีแห่งสายน้ำ” และ “ราชินีแห่งแดนใต้” ที่การันตีคุณภาพและมาตรฐาน จนมียอดสั่งซื้อในสองสัปดาห์แรกมากกว่า 3 ตัน สร้างรายได้กลับสู่พื้นที่มากกว่า  200,000 บาท

แม้มังคุดจากจังหวัดนครศรีธรรมราชจะเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภคมายาวนาน  แต่ภายใต้ระบบการตลาดยุคใหม่ที่กับพฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสถานการณ์การระบาดของโควิด ที่ส่งผลต่อกำลังซื้อของผู้บริโภค การยกระดับขีดความสามารถจาก “ผู้ปลูก” สู่ “ผู้ประกอบการท้องถิ่น” (Local Enterprise)  คือคำตอบสำคัญของการอยู่รอดของชาวสวนผลไม้เมืองคอน

นั่นจึงเป็นที่มาของงานวิจัย การจัดการเพื่อเพิ่มมูลค่าผลไม้ของกลุ่มเกษตรกรแปลงใหญ่ในจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของแผนงานวิจัย “การยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันและสร้างเศรษฐกิจฐานรากของชุมชนด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรมในพื้นที่กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย” ที่เป็นการทำวิจัยร่วมกันระหว่างนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (มทร.ศรีวิชัย) และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช โดยได้รับการสนับสนุนทุนวิจัยจากจากกองทุนส่งเสริม ววน. และหน่วยบริหารและจัดการทุนเพื่อการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) เป้าหมายของงานวิจัยนี้คือ การใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องมายกระดับไม้ผลเศรษฐกิจของเกษตรแปลงใหญ่อันได้แก่มังคุดและทุเรียน ให้มีคุณภาพตรงความต้องการของพฤติกรรมผู้บริโภคในยุค New Normal   ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ การใช้นวัตกรรมทางด้านการตลาด online  โดยนำแพลตฟอร์มทางการตลาด online คือเฟสบุ๊คแฟนเพจ มาเป็นตัวช่วยในการบริหารช่องทางการจัดจำหน่ายมังคุดของเกษตรกร

ผศ.ดร.น้อมจิตร แก้วไทย อังเดร จากคณะอุตสาหกรรมเกษตร มทร.ศรีวิชัย ในฐานะหัวหน้าโครงการวิจัยกล่าวว่า จากการทำงานโครงการเกษตรแปลงใหญ่ร่วมกับเกษตรกรผู้ปลูกมังคุดในหลายพื้นที่ของจังหวัดนครศรีธรรมราช พบข้อจำกัดของกลุ่มเกษตรกรหลายประการทั้งปัญหาการตลาด การบริหารจัดการทางด้านบัญชีและการเงิน โดยเฉพาะปัญหาราคามังคุดตกต่ำช่วงต้นฤดูการผลิตระหว่างเดือนกรกฎาคมและสิงหาคมของทุกปี

“ในส่วนของมังคุด ทีมวิจัยเราได้เข้าไปทำงานร่วมกับ 2 กลุ่มวิสาหกิจใน 2 อำเภอ คือ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่อำเภอฉวาง และกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านยอกอ อำเภอพิปูน ตั้งแต่เดือน กันยายน 2563 โดยนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมเข้าไปใช้กับกระบวนการผลิตและการตลาด ตั้งแต่การปลูก การควบคุณภาพของผลไม้ รวมถึงบรรจุภัณฑ์มังคุด ที่ทีมวิจัยได้ทำการออกแบบบรรจุภัณฑ์ โดยการนำเอาเทคโนโลยีคิวอาร์โค้ด ที่ลูกค้าสามารถสแกนเพื่อตรวจสอบข้อมูลยอนกลับของมังคุดของเกษตรกรได้ รวมทั้งการสร้างระบบการรับประกันคุณภาพผลผลิตและการชดเชยกรณีที่สินค้าเกิดความเสียหาย  และที่สำคัญที่สุดคือการนำสินค้าคุณภาพมาสร้างแบรนด์ให้เกิดการจดจำของผู้บริโภค เพื่อจำหน่ายแบบออนไลน์ โดยเน้นคุณภาพมังคุดส่งตรงจากสวน โดยเปิดตัวแบรนด์ราชินีแห่งสายน้ำ และ ราชินีแดนใต้ จัดส่งถึงมือผู้บริโภคทั่วประเทศ”

‘ราชินีแห่งสายน้ำ’ คือมังคุดคัดเกรดจากอำเภอฉวาง ที่มีจุดเด่นเรื่อง คุณภาพและรสชาติของมังคุด โดยได้รับมาตรฐาน GAP ส่วน ‘ราชินีแดนใต้ คือมังคุดที่ปลูกในพื้นที่อำเภอพิปูน ที่มีจุดเด่นด้าน ’ คุณภาพ รสชาติ และที่สำคัญคือมาจากสวนมังคุดแบบเกษตรอินทรีย์ 100%   ซึ่งจากการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมเข้าไปใช้กับกระบวนการผลิตและการตลาด สามารถช่วยเหลือเกษตรกรได้อย่างตรงจุดมากขึ้น โดยเฉพาะการตลาดทั้งในเรื่องของการระบายสินค้าและการกำหนดราคาโดยไม่ผ่านพ่อค้าคนกลางแล้ว ทำให้ในช่วง 2 สัปดาห์แรกของการจำหน่ายมังคุดทั้ง 2 แบรนด์ผ่านตลาดออนไลน์และออฟไลน์  (ก.ค. 63) ปรากฎว่ามียอดสั่งซื้อเข้ามาไม่น้อยกว่า 3 ตัน คิดเป็นเงินที่กลับสู่ชุมชนมากกว่า 200,000 บาท

วาสนา จงจิตร ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปลงใหญ่อำเภอฉวาง  เจ้าของแบรนด์มังคุด “ราชินีแห่งสายน้ำ” กล่าวว่า เดิมกลุ่มเกษตรกรได้มีการรวมตัวกันมานานแล้ว แต่ยังไม่เคยได้รับความรู้แบบนำมาลงมือปฏิบัติการจริง  ครั้งนี้มีอาจารย์ลงมาสอนให้ชุมชนได้ทำจริง ๆ  คอยประกบดูแลเป็นพี่เลี้ยง การได้ลงมือบ่อยๆ ทำให้ชุมชนเกิดความมั่นใจและกล้าที่จะทำ และเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ  วันนี้สมาชิกในกลุ่มมีทางเลือกและมีโอกาสมากขึ้น เนื่องจากลูกค้ามีการกลับมาซื้อซ้ำและบอกต่อ รู้สึกภูมิใจที่ได้รับข้อมูลกลับจากผู้บริโภคที่ชื่นชอบรสชาติ ความอร่อยของมังคุดจากฉวาง ทำให้เกิดกำลังใจและมีความสุข รวมถึงทำให้“เศรษฐกิจในชุมชนกระเตื้องขึ้น” จากการทำตลาดออนไลน์

ด้าน ผศ.ดร.น้อมจิตร กล่าวสรุปว่า การยกระดับเกษตรกรสวนผลไม้แปลงใหญ่จังหวัดนครศรีธรรมราชสู่ผู้ประกอบการท้องถิ่นบนตลาดออนไลน์ เป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญ ที่ต้องการพัฒนาเกษตรกรให้มีทักษะการเป็นผู้ประกอบการธุรกิจชุมชน (local Enterprise) ที่จะเป็นกลไกสำคัญในเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับภาคเกษตรกรรมและชุมชน เป็นการสานต่อนโยบายเกษตรแปลงใหญ่ที่มุ่งพัฒนาและเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการผลิตในภาคต้นน้ำให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพสูงทำให้การยกระดับเกษตรกรเกิดขึ้นได้อย่างเป็นรูปธรรม และส่งผลให้เกิดการสร้างงานสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรและชุมชุนอย่างต่อเนื่อง และช่วยผลักดันให้เศรษฐกิจฐานรากเกิดการฟื้นฟูและขับเคลื่อนต่อไป 

ปัจจุบัน มังคุด “ราชินีแห่งสายน้ำ” และ “ราชินีแดนใต้” มีให้เลือกซื้อทั้ง  มังคุดเกรดเอ (A) พรีเมี่ยม (มังคุดคุณภาพส่งออก) ขนาดบรรจุกล่องละ 5 กิโลกรัม ราคาจำหน่าย 259 บาท  มังคุดเกรดบีพลัส (B+) (มังคุดดำคุณภาพเยี่ยม) บรรจุกล่องละ 5 กิโลกรัม ราคาจำหน่าย 169 บาท และมังคุดลายมังกร (มังคุดมงคลคุณภาพเยี่ยม) บรรจุกล่องละ 5 กิโลกรัม ราคาจำหน่าย 169 บาท  โดยสามารถสามารถสั่งซื้อได้ทาง เพจเฟซบุ๊ก : มังคุดวิสาหกิจชุมชน บ้านกอยอ ราชินีผลไม้แดนใต้ (https://www.facebook.com/preechanon.project)  และเพจเฟซบุ๊ก : มังคุดราชินีแห่งสายน้ำ (https://www.facebook.com/queenfruitchawang)  และโดยมีโปรโมชั่นพิเศษ “ฟรีค่าส่ง” สำหรับการส่งให้กับบุคลากรการแพทย์และผู้ปฏิบัติการป้องกันไวรัสโควิด-19  ภายใต้แคมเปญ “หมอพร้อม มังคุดพร้อม”ที่มีผู้บริหารและทีมจัดการของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย (มทร.ศรีวิชัย) และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช ได้เข้าไปสนับสนุนและส่งเสริมชุมชนให้มีการดำเนินการจนจบฤดูกาลของผลไม้ในปีนี้