สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) และศูนย์คาดการณ์เทคโนโลยีเอเปค (APEC Center for Technology Foresight: APEC CTF) เข้าร่วมการประชุมเชิงปฏิบัติการ “1st Regional Capacity Building Workshop for the TNA countries in Asia Pacific Region” โครงการประเมินความต้องการเทคโนโลยี (Technology Needs Assessment: TNA) ระยะที่ 5 (Phase V) จัดโดย UNEP Copenhagen Climate Centre (UNEP-CCC) ร่วมกับ Asian Institute of Technology (AIT) ภายใต้กองทุนสิ่งแวดล้อมโลก (Global Environment Facility: GEF) ระหว่างวันที่ 18–20 ธันวาคม 2568 ณ โรงแรม Crowne Plaza Bangkok Lumpini Park กรุงเทพมหานคร
ในการประชุมดังกล่าว ประเทศไทยโดย รศ.วงกต วงศ์อภัย รองผู้อำนวยการ สอวช. ได้นำเสนอภาพรวมสถานะและผลการดำเนินงานของประเทศไทยในโครงการ TNA โดยรายงานความก้าวหน้าจากผลการดำเนินงานที่ได้ดำเนินการในระยะเริ่มต้นของโครงการ รวมถึงการจัดตั้ง “คณะกรรมการกำกับการดำเนินโครงการประเมินความต้องการเทคโนโลยีเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศไทย” ที่มีองค์ประกอบจากหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันการศึกษาและวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การประเมินความต้องการเทคโนโลยีของประเทศเชื่อมโยงกับเป้าหมายและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่สำคัญ เช่น แผนปฏิบัติการด้านการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศ (NDC Action Plan on Mitigation 2021-2030) แผนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งชาติ (NAP) และ ยุทธศาสตร์ระยะยาวในการพัฒนาแบบปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่ำ (LT-LEDS) ของประเทศไทย ซึ่งเป็นแผนสำคัญในการกำหนดกรอบเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกและการปรับตัวของประเทศไทย
ประเทศไทยยังได้นำเสนอผลการกวาดสัญญาณและแนวทางการวิเคราะห์โดยใช้เครื่องมือ STEEP Analysis ที่พิจารณา 5 มิติประกอบด้วยมิติทางสังคม (Social) เทคโนโลยี (Technological) เศรษฐกิจ (Economic) สิ่งแวดล้อม (Environmental) และ การเมือง (Political) เพื่อใช้เป็นฐานในการพิจารณาและนำมาประกอบการจัดลำดับเทคโนโลยี ทั้งด้านการลดก๊าซเรือนกระจกและการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ นอกจากนี้ ประเทศไทยอยู่ระหว่างการจัดตั้งคณะทำงานรายภาคส่วน (Sectoral working groups) จากหน่วยงานหลักที่เกี่ยวข้องเพื่อร่วมขับเคลื่อนงานเชิงเทคนิคและกระบวนการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของแต่ละภาคส่วน ซึ่งถือเป็นขั้นตอนสำคัญในการคัดเลือกและจัดลำดับเทคโนโลยีอย่างเป็นระบบ
โครงการ TNA เป็นกลไกที่ดำเนินภายใต้การสนับสนุนของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP) โดย UNEP-CCC เพื่อช่วยให้ประเทศต่าง ๆ สามารถระบุและจัดลำดับเทคโนโลยีที่จำเป็นต่อปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และต่อยอดไปสู่การจัดทำแผนปฏิบัติการด้านเทคโนโลยี “Technology Action Plans (TAPs)” ที่จะเป็นแผนงานในรายละเอียดของแต่ละเทคโนโลยีที่ผ่านการคัดเลือก มีการเชื่อมโยงไปสู่การระบุโครงการถ่ายโอนเทคโนโลยีที่มีศักยภาพและการเชื่อมโยงแหล่งทุนและหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องอย่างครบถ้วน
นอกจากนี้ โครงการ TNA มีความสำคัญยิ่งต่อประเทศไทยในเวทีเจรจาระดับสากลเพื่อขอรับการสนับสนุนด้านการพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีภายใต้ UNFCCC และความตกลงปารีส (Paris Agreement) ทั้งนี้ ประเทศไทยได้จัดทำ TNA ฉบับที่ 1 แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2555 และใน TNA ฉบับที่ 2 นี้ จะเป็นการต่อยอด เพื่อกำหนดแนวทางพัฒนากลยุทธ์และแผนงานที่สามารถเชื่อมโยงและเข้าถึงแหล่งทุนระหว่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของการผลักดันการถ่ายโอนเทคโนโลยีเพื่อการรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
