กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) เข้าร่วมการประชุมคณะกรรมการอาเซียนว่าด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 88 และการประชุมที่เกี่ยวข้อง (The 88th Meeting of the ASEAN Committee on Science, Technology and Innovation (COSTI-88) and Related Meetings) ระหว่างวันที่ 19–24 ตุลาคม 2568 ณ กรุงเทพมหานคร โดยมีสำนักงานปลัดกระทรวง อว. เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมในครั้งนี้
ทั้งนี้ ดร.สุรชัย สถิตคุณารัตน์ ผู้อำนวยการ สอวช. เข้าร่วมในฐานะผู้แทนประเทศไทยในการประชุมคณะที่ปรึกษาคณะกรรมการอาเซียนว่าด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 19 (The 19th Meeting of the Board of Advisers to the Committee on Science, Technology and Innovation: BAC-19) พร้อมด้วย ดร.นุวงศ์ ชลคุป ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สอวช. ดร.ปราณปรียา ศรีวรรณวิทย์ ลุนด์แบร์ย ผู้อำนวยการฝ่ายนโยบายความร่วมมือระหว่างประเทศ และ ดร.ดวงกมล พิหูสูตร ผู้เชี่ยวชาญนโยบาย
สำหรับการประชุม BAC-19 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2568 มีเป้าหมายเพื่อพิจารณาประเด็นสำคัญ และจัดทำข้อเสนอแนะต่อที่ประชุม COSTI-88 โดยมีหัวข้อหารือหลัก อาทิ การขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการอาเซียนด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม (APASTI 2026–2035) ที่ สอวช. ในฐานะผู้แทน BAC ของประเทศไทย ได้เข้าร่วมเป็นคณะทำงานติดตามและประเมินผลการดำเนินงานของแผน (APASTI Task Force) เพื่อสนับสนุนและให้ข้อคิดเห็นในการพัฒนาเครื่องมือ คัดเลือกตัวชี้วัด และกำหนดกลไกการติดตามผลที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้การดำเนินงานด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมของภูมิภาคเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประเทศสมาชิก โดยผลลัพธ์จะสามารถวัดได้ผ่านระบบติดตามและประเมินผลของคณะทำงานดังกล่าว ทั้งนี้ ที่ประชุมยังได้รายงานแผนการพัฒนา Dashboard สำหรับการติดตามผลของ APASTI ซึ่งจะถูกรวมเข้าในระบบ ASTNET (astnet.asean.org) และมีข้อเสนอให้มีการแต่งตั้งประธานคณะทำงาน APASTI Task Force ที่สอดคล้องกับประเทศที่ดำรงตำแหน่งประธาน COSTI รวมถึงมีการเสนอแนะให้ปรับวาระการดำรงตำแหน่งประธาน BAC (BAC Chairmanship) เพื่อเพิ่มความต่อเนื่องและประสิทธิภาพของการดำเนินงาน
นอกจากนี้ ที่ประชุมได้หารือถึงการดำเนินงานช่วงเปลี่ยนผ่านของ Annual Priorities (APs) หลังจากมีการปรับโครงสร้างอนุกรรมการภายใต้ COSTI (Sub-Committees: SCs) เพื่อให้สอดคล้องกับกรอบทิศทางของ APASTI 2026–2035 โดยมุ่งส่งเสริมการบูรณาการการดำเนินงานระหว่างสาขา เสริมสร้างความเชื่อมโยงของภารกิจ และสนับสนุนการทำงานข้ามศาสตร์อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ ที่ประชุมเห็นชอบให้ปี 2568–2569 เป็นช่วงเปลี่ยนผ่านหลังการปรับโครงสร้างอนุกรรมการใหม่ 5 กลุ่ม ซึ่ง สอวช. ในฐานะ BAC มีบทบาทในการผลักดันโครงการสำคัญภายใต้ APs ตลอดจนร่วมกำหนดกรอบภารกิจของ SCs ในโครงสร้างใหม่ เพื่อให้สอดคล้องกับเป้าหมายและทิศทางของ APASTI 2026–2035
ขณะเดียวกัน การประชุมยังได้พิจารณาการเปิดรับข้อเสนอโครงการ ASEAN Science, Technology and Innovation Fund (ASTIF) ครั้งถัดไปในปี 2026 โดย สอวช. ได้เสนอแนวทางในการกำหนดหัวข้อการเปิดรับข้อเสนอโครงการโดยเน้นโครงการที่มีการร่วมลงทุน (co-matching contribution) ทั้งในรูปแบบงบประมาณสนับสนุนโดยตรงหรือทรัพยากรในรูปแบบอื่นจากประเทศสมาชิก คู่เจรจา (Dialogue Partners) และภาคีเครือข่ายอื่น ๆ พร้อมส่งเสริมข้อเสนอโครงการที่มีภาคเอกชนร่วมลงทุนหรือถ่ายทอดเทคโนโลยี เพื่อเพิ่มผลกระทบและความยั่งยืนของโครงการ
สำหรับการประชุม COSTI-88 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2568 เป็นการประชุมระดับสูงของผู้แทนจากประเทศสมาชิกอาเซียนที่มีบทบาทด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม โดยประเทศไทยนำโดย ศ.ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล ปลัดกระทรวง อว. พร้อมด้วยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ สำนักงานปลัดกระทรวง อว. (สป.อว.) สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สทน.) กรมอุตุนิยมวิทยา วิทยาลัยพัฒนาเศรษฐกิจและเทคโนโลยีชุมชนแห่งเอเชีย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ (adiCET) และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) เข้าร่วมรับฟังและให้ข้อมูลระหว่างการประชุมด้วย
ที่ประชุม COSTI ได้พิจารณาและรับรองประเด็นต่าง ๆ ตามข้อเสนอแนะของ BAC อาทิ แนวทางการบริหารจัดการกองทุน ASTIF ผ่านการบริหารจัดการเงินทุนบางส่วน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดสรรและสร้างผลตอบแทนจากการลงทุนอย่างเหมาะสม การเปิดรับข้อเสนอโครงการ ASTIF โดยแบ่งการให้ทุนออกเป็นทุนเพื่อการแข่งขัน (competitive grants) และทุนตั้งต้น (seed funding) สำหรับอนุกรรมการใหม่ทั้ง 5 กลุ่ม เพื่อส่งเสริมความร่วมมือระยะเริ่มต้น ทั้งนี้ COSTI ยังได้ให้ข้อคิดเห็นเพิ่มเติมในบางประเด็น เช่น วาระดำรงตำแหน่งของประธาน BAC (BAC Chairmanship) และวาระดำรงตำแหน่งของประธานอนุกรรมการ (SCs Chair)
การประชุมในครั้งนี้นับเป็นเวทีสำคัญที่เปิดโอกาสให้ประเทศสมาชิกอาเซียน ซึ่งมีความหลากหลายทั้งด้านบริบทการพัฒนาและศักยภาพทางวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ได้เรียนรู้ แลกเปลี่ยนแนวทางการดำเนินงาน และแบ่งปันประสบการณ์ซึ่งกันและกัน อันนำไปสู่การสร้างความเข้าใจร่วมและความไว้วางใจระหว่างกัน เพื่อกำหนดทิศทางความร่วมมือของภูมิภาคให้มีเอกภาพมากยิ่งขึ้น ภายใต้ APASTI 2026–2035 ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการเสริมพลังประเทศสมาชิกให้ขับเคลื่อนการพัฒนาด้วยนวัตกรรมอย่างทั่วถึงและยั่งยืน ทั้งยังเป็นการตอกย้ำบทบาทของอาเซียนในฐานะภูมิภาคที่ร่วมมือกันพัฒนาเพื่ออนาคตที่มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนร่วมกัน
