รศ.วงกต วงศ์อภัย รองผู้อำนวยการสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) ร่วมเสวนาหัวข้อTechnology Transition ภายใต้การประชุมภาคีการขับเคลื่อนการปฏิบัติงานด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของไทย ครั้งที่ 4 ภายใต้แนวคิด “จุดประกายความคิด ร่วมพลิกวิกฤตโลกเดือด Inspiring Climate Solutions For All” ซึ่งมีวิทยากรร่วมเสวนา ประกอบด้วย 1) นางสาวเมธ์ลดา ชยวัฒนางกูร ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ สายงานคาร์บอนและเอนเนอร์ยี่โซลูชั่น บริษัท ปตท.สํารวจและผลิตปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) 2) นายนที สิทธิประศาสน์ ประธานกลุ่มอุตสาหกรรมพลังงานหมุนเวียน สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย 3) นายวรกาญจน์ โกศลพิศิษฐ์กุล ผู้อำนวยการศูนย์บริการลงทุน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (บีโอไอ) 4) นายขวัญพัฒน์ สุทธิธรรมกิจ เจ้าหน้าที่อาวุโสธนาคารโลก (World Bank) และมีผู้ดำเนินรายการ ได้แก่ นายศิวัช แก้วเจริญ ผู้อำนวยการกองขับเคลื่อนการลดก๊าซเรือนกระจก กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม เมื่อวันที่ 30 กันยายน 2568 ณ ชั้น G ห้อง SX Grand Plenary Hall ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์
รศ.วงกต กล่าวถึง Green Job กลุ่มอาชีพใหม่หรืออาชีพเดิมที่มีการเพิ่มทักษะสีเขียว ซึ่งเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานทั่วโลก เนื่องจากกลุ่มอาชีพนี้จะช่วยผลักดันและขับเคลื่อนองค์กรต่าง ๆ ทั้งโรงงานอุตสาหกรรม อาคารธุรกิจการค้า ภาคขนส่งและโลจิสติกส์ และภาคเกษตรกรรม ไปสู่เป้าหมาย Net Zero ขององค์กร
การพัฒนาทักษะและบุคลากรที่มีทักษะสีเขียว (Green Skills) นั้น สอวช. และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้ดำเนินการร่วมกันในการพัฒนากรอบทักษะสีเขียว ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ระดับในลักษณะพีระมิด
1. ทักษะพื้นฐาน (Attitudes and soft skills) เช่น ทักษะการเล่าเรื่อง (Storytelling)
2. ทักษะข้ามภาคส่วน (Cross Sectional Skills) เป็นทักษะสำคัญในการทำงานเพื่อไปสู่การนำองค์กร เช่นการคิดเชิงอนาคต (Future thinking)
3. ทักษะเฉพาะด้าน (Sector-specific skills) เช่น ทักษะด้านคมนาคมแห่งอนาคต (Future mobility) ทักษะด้านเชื้อเพลิงชีวภาพ (Biofuel) เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม สอวช. และ สวทช. ได้สรุป 8 ทักษะทางระบบคิด ที่ถือว่ามีความสำคัญยิ่ง สำหรับการทำงานในปัจจุบันและอนาคต ประกอบด้วย (1) การคิดเชิงระบบ (System thinking) (2) การคิดเชิงอนาคต (Future thinking) (3) การคิดเชิงออกแบบ (Design thinking) (4) การคิดเชิงหมุนเวียน (Circular thinking) (5) ทักษะดิจิทัล (Digital skills) (6) การคิดด้านยั่งยืน (Sustainability thinking) (7) ทักษะการบริหารจัดการการเปลี่ยนแปลง (Changes management skills) และ (8) ทักษะการคิดเชิงสหสาขา (Multidisciplinary) ซึ่งหมายถึงการบูรณาการทักษะและกรอบความคิดเพื่อการทำงานร่วมกับผู้อื่น
นอกจากนี้ ในอนาคตการระบุ Skill Script บนใบแสดงผลการศึกษา (Transcript) ของผู้สำเร็จการศึกษาโดยไม่ระบุเพียงแค่เกรดหรือวิชาที่เรียนจะเป็นส่วนสำคัญและเริ่มมีการนำร่องในหลายมหาวิทยาลัยของไทย ส่วนทักษะที่ถูกระบุไว้ใน Transcript นี้ผู้จ้างงานสามารถทราบว่าผู้จบการศึกษามีทักษาะและอาจรวมถึงความเชี่ยวชาญนอกเหนือจากวิชาหลักอย่างไร เพื่อการจ้างงานที่ตรงความต้องการที่แท้จริง
นอกจากนี้ ในส่วนการศึกษานอกมหาวิทยาลัย ทาง สอวช. ถือว่าการ Up-Skill และ Re-Skill ในทักษะใหม่ต่าง ๆ ถือว่ามีความจำเป็นยิ่ง เพื่อนำไปสู่การพัฒนาอย่างต่อเนื่องของกำลังคน ให้คงความเป็นกำลังคนทักษะสูงสอดคล้องความต้องการตลาดแรงงานสมัยใหม่ ทาง สอวช. ได้ดำเนินโครงการ STEMPlus เพื่อสนับสนุนให้แก่ผู้ประกอบการต่าง ๆ รวมถึงมหาวิทยาลัย สามารถนำหลักสูตรของตนเองที่เกี่ยวข้องกับ Science, Technology, Engineering, และ Mathematics มาลงทะเบียนในระบบนี้ได้ จะก่อประโยชน์คือผู้ที่สนใจเรียน สามารถนำค่าเรียนไปหักค่าใช้จ่ายลดหย่อนภาษีนิติบุคคลได้มากสุดถึง 250% ของค่าใช้จ่ายจริง โดยรายละเอียดสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ https://www.nxpo.or.th/th/12169/
สอวช. มีเจตนารมณ์และความมุ่งมั่นในการสนับสนุนประเทศไทย ในการเข้าสู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net zero GHG) ของประเทศ ซึ่งคาดว่าจะมีการปรับเป้าหมายประเทศ จากเดิมในปี พ.ศ.2608 ให้เร็วขึ้นเป็นปี พ.ศ.2593 ผ่านการจัดทำนโยบายและข้อริเริ่มต่าง ๆ ด้านอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.) ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างต่อเนื่องต่อไป
