สืบเนื่องจาก ที่ผ่านมาการจัดซื้อจัดจ้างเพื่อการวิจัยและพัฒนาและการให้บริการทางวิชาการของสถาบันอุดมศึกษาใช้หลักเกณฑ์กลางตามพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ซึ่งมีข้อจำกัดและไม่คล่องตัวในการวิจัยและพัฒนาที่มีลักษณะเฉพาะเจาะจง พัสดุที่ใช้เพื่องานวิจัยมีข้อจำกัดทางเทคนิคเฉพาะ มีเทคโนโลยีสูง และมีกระบวนการซื้อจ้างที่ซับซ้อน หรือจำเป็นต้องใช้ความชำนาญเป็นพิเศษของผู้รับจ้าง ส่งผลต่อการส่งมอบงานวิจัยตามแผนงานล่าช้า และไม่สามารถดำเนินโครงการวิจัยและนวัตกรรมตามพันธกิจของหน่วยงานหรือไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ในการวิจัยและนวัตกรรม จนอาจทำให้สูญเสียโอกาสในการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่จำเป็นต่องานวิจัยและนวัตกรรม หรือการจ้างผู้เชี่ยวชาญที่มีทักษะสูงมาถ่ายทอดเทคโนโลยีหรือให้บริการทางวิชาการต่อสถาบันอุดมศึกษา

ดังนั้น เพื่อแก้ไขข้อจำกัดดังกล่าว กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.)  ร่วมกับ กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง ได้ร่วมกันพัฒนาหลักเกณฑ์การจัดซื้อจัดจ้างเพื่อการวิจัยและพัฒนา และเสนอต่อสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ เพื่อเสนอคณะกรรมการนโยบายการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ ออกประกาศ เรื่อง หลักเกณฑ์การจัดซื้อจัดจ้างเพื่อการวิจัยและพัฒนา และเพื่อการให้บริการทางวิชาการของสถาบันอุดมศึกษา ที่ไม่สามารถดำเนินการตามพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 โดยประกาศฉบับนี้ได้ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว และมีผลใช้บังคับ เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2566

ดร.กิติพงค์ พร้อมวงค์ ผู้อำนวยการ สอวช. กล่าวว่า จากหลักเกณฑ์ดังกล่าวทำให้สถาบันอุดมศึกษาสามารถปลดล็อกข้อจำกัดในการดำเนินการเกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้าง เพื่อการวิจัยและพัฒนา และเพื่อการให้บริการทางวิชาการของสถาบันอุดมศึกษา ซึ่งนับเป็นคุณูปการให้กับสถาบันอุดมศึกษาทั่วประเทศ ที่จะสามารถทำงานได้อย่างคล่องตัวและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งต้องขอขอบคุณ ท่านนายกรัฐมนตรี หน่วยงานต่าง ๆ และผู้ทรงคุณวุฒิที่ร่วมดำเนินการผลักดันให้มีประกาศฉบับนี้ขึ้น ทั้งกระทรวงการคลัง สภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย กรมบัญชีกลาง หน่วยงานของรัฐ ศาสตราจารย์กิตติคุณบวรศักดิ์ อุวรรณโณ ศาสตราจารย์สมคิด เลิศไพฑูรย์ รวมทั้งผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาและสถาบันวิจัย

ประกาศฉบับนี้ออกโดยอาศัยอำนาจของสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ การวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2562 และพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ซึ่งจะช่วยปลดล็อกข้อจำกัดในการจัดซื้อจัดจ้างให้เหมาะสมกับการวิจัยพัฒนาและการบริการวิชาการของสถาบันอุดมศึกษาในหลายประการ เช่น กำหนดวิธีการและเงื่อนไขการซื้อหรือจ้างพัสดุเพื่อใช้ในการวิจัยและพัฒนา เพิ่มวงเงินสำหรับวิธีเฉพาะเจาะจง และลดขั้นตอนให้สะดวกขึ้น กำหนดการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุชีวภาพหรือพัสดุท้องถิ่นที่มีลักษณะเฉพาะตามข้อกำหนดของงานวิจัย หรือปลดล็อกข้อกำหนดให้จ่ายเงินล่วงหน้า การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุจากต่างประเทศ รวมทั้งสามารถโอนพัสดุให้หน่วยงานภาคเอกชนตามข้อตกลงความร่วมมือหรือสัญญาได้ เพื่อให้เกิดกลไกการบริหารจัดการพัสดุด้านการวิจัย การบริการวิชาการ และการสร้างนวัตกรรมอย่างเป็นระบบ มุ่งเป้าสู่การนำผลงานวิจัยและนวัตกรรมไปใช้ให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจและสังคม โดยหลังจากนี้ จะเร่งดำเนินการซักซ้อมทำความเข้าใจให้กับสถาบันอุดมศึกษาทราบต่อไป