เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม 2568 นายสุรศักดิ์ พันธ์เจริญวรกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เป็นประธานการประชุมคณะกรรมการอำนวยการสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (กอวช.) ครั้งที่ 7/2568 ณ ห้องประชุมชั้น 4 อาคารพระจอมเกล้า (โยธี) กระทรวง อว. และการประชุมผ่านระบบออนไลน์
นายสุรศักดิ์ กล่าวว่า ในฐานะ รมว.อว. คนใหม่ที่มีวาระการทำงาน 4 เดือนตามกรอบรัฐบาล ซึ่งได้กำหนดแนวทางการทำงานเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมอย่างรวดเร็วในระยะเวลาที่จำกัด (Quick Win) ต้องได้รับการสนับสนุนจากหลายภาคส่วน โดย อว. เป็นหนึ่งในกระทรวงสำคัญที่จะช่วยผลักดันนโยบายของรัฐบาลให้ประสบผลสำเร็จ ครอบคลุมการรับมือกับ 4 ภัยหลัก ได้แก่ ภัยเศรษฐกิจ ภัยความมั่นคง ภัยธรรมชาติ และภัยสังคม ในประเด็นด้านเศรษฐกิจ ต้องมีการส่งเสริมประชาชนฐานรากและกลุ่ม SMEs ในการสร้างธุรกิจนวัตกรรม โดย อว. มีองค์ความรู้ งานวิจัย และเทคโนโลยีที่สามารถนำไปช่วยยกระดับผู้ประกอบการทั่วประเทศได้อย่างเป็นรูปธรรม ด้านความมั่นคง อว. มีเทคโนโลยีและนวัตกรรมหลายอย่างที่เข้าไปเสริมความมั่นคงให้กับประเทศได้ ด้านธรรมชาติหรือสิ่งแวดล้อม มีการเฝ้าระวังและแนวทางการจัดการภัยพิบัติอย่างชัดเจน
รมว.อว. ยังได้เน้นย้ำว่า ต้องการผลักดันให้เกิด “Big Quick Win” ที่สร้างผลกระทบเชิงบวกในวงกว้าง โดยเฉพาะนโยบาย Reskill–Upskill เพื่อการพัฒนาทักษะประชาชนทุกช่วงวัย ผลิตคนให้ตรงกับความต้องการ เพิ่มขีดความสามารถแรงงานรองรับการเปลี่ยนผ่านด้านเทคโนโลยีดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์ (AI) อีกทั้งต้องทำให้ประชาชนรับรู้ว่า อว. สามารถสนับสนุนการพัฒนาคน การวิจัย และนวัตกรรมที่ช่วยให้คุณภาพชีวิตและเศรษฐกิจดีขึ้นได้จริง
“งานวิจัยต้องนำไปใช้ได้จริงถึงเกิดประโยชน์ต่อประเทศชาติ ประชาชนต้องเข้าถึงและใช้ประโยชน์จาก อว. ได้มากขึ้น เมื่อประชาชนเข้าใจเรา ก็จะร่วมมือกับเราในการขับเคลื่อนประเทศต่อไป” นายสุรศักดิ์ กล่าว
นอกจากนี้ รมว.อว. ได้ชี้ให้เห็นบทบาทของ สอวช. ในการเป็นมันสมองและเป็นหน่วยงานที่สนับสนุนการวางยุทธศาสตร์ของประเทศ จึงขอให้ สอวช. ช่วยขับเคลื่อนงานให้เป็นไปตามเป้าหมาย อีกทั้งได้มอบหมายให้ กอวช. และ สอวช. แก้ไข ทบทวนกฎหมายหรือกฎระเบียบที่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินงาน และไม่เกิดประโยชน์กับประชาชน เพื่อเพิ่มความคล่องตัวในการทำงาน พร้อมยืนยันหลักการทำงานว่า รัฐมนตรีต้องไม่เป็นภาระต่อองค์กร แต่ต้องช่วยแก้ปัญหาให้กับหน่วยงาน และสนับสนุนการทำงานให้ง่ายขึ้น จึงขอความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ร่วมกันขับเคลื่อนภารกิจของ อว. เพื่อสร้างขีดความสามารถการแข่งขันของประเทศให้ก้าวทันโลก
ด้าน ดร.สุรชัย สถิตคุณารัตน์ ผู้อำนวยการ สอวช. ได้รายงานแผนการดำเนินงานของ สอวช. ประจำปีงบประมาณ 2569 โดยระบุว่า การทำงานของ สอวช. จะมุ่งสร้างผลกระทบที่สำคัญ 5 ด้าน เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศด้วยการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.) ได้แก่ 1) ใช้ อววน. ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ พาประเทศหลุดพ้นจากกับดักรายได้ปานกลาง โดย สอวช. จะเร่งยกระดับศักยภาพผู้ประกอบการผ่านแพลตฟอร์มสนับสนุนการขยายธุรกิจ (Scale-up) สู่ตลาดทั้งในและต่างประเทศ พร้อมทั้งเตรียมความพร้อมเศรษฐกิจไทยสำหรับอุตสาหกรรมแห่งอนาคต (Future Industry) อาทิ เซมิคอนดักเตอร์ เศรษฐกิจสร้างสรรค์ และยานยนต์ไฟฟ้า (EV) 2) สร้างความเข้มแข็งด้านสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และศิลปกรรมศาสตร์ เพื่อพัฒนาองค์ความรู้รายสาขา และออกแบบนโยบาย โครงสร้าง และกลไกการบริหารจัดการทุนวิจัยให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น 3) สนับสนุนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยนำ อววน. เข้าเสริมกลไกการพัฒนาให้ประเทศไทยเดินหน้าสู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ 4) เพิ่มสัดส่วนแรงงานทักษะสูงในระบบเศรษฐกิจ ผ่านการพัฒนาทักษะ สร้างบุคลากรที่ตอบโจทย์ตลาดงานยุคใหม่ และ 5) ปรับปรุงประสิทธิภาพระบบ อววน. นอกจากนี้ ยังต้องคำนึงถึงการพัฒนาประสิทธิภาพองค์กร เพื่อให้การดำเนินงานมีความโปร่งใสและมีประสิทธิภาพสูงสุด
ทั้งนี้ ที่ประชุมได้ให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม โดยเห็นพ้องในความสำคัญของงานในมิติด้านสังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ และศิลปกรรมศาสตร์ ซึ่งควรบูรณาการให้เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจและนโยบายในมุมสังคมให้มากยิ่งขึ้น โดยยกตัวอย่าง การพัฒนาสหกรณ์เกษตรควบคู่ไปกับการพัฒนาสมาร์ทฟาร์ม เมื่อมีนวัตกรรมและซอฟต์แวร์ด้านการจัดการภาคการเกษตรแล้ว ต้องเชื่อมโยงตั้งแต่ต้นทุนความรู้จากงานวิจัย จุดอ่อน จุดแข็ง และเงื่อนไขสู่ความสำเร็จ เพื่อให้การวิจัยตอบโจทย์เชิงพื้นที่และนโยบายได้รวดเร็วขึ้น
ในส่วนกำลังคน ที่ประชุมเสนอให้ สอวช. ชี้ทิศทางให้ชัด ทั้งในมิติ Reskill – Upskill โดยให้มหาวิทยาลัยในพื้นที่ทำงานร่วมกับแพลตฟอร์มต่าง ๆ เพื่อยกระดับแรงงานในระยะสั้น ขณะเดียวกันควรให้ความสำคัญกับ Longevity – Wellness อาหารแห่งอนาคต และทำแผนที่นำทางด้านเทคโนโลยี (Technology Mapping) เพื่อยกระดับจีดีพีระยะยาวให้ประเทศเติบโตอย่างมั่นคงและยั่งยืน
