สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) เข้าร่วมการประชุมเวทีข้อริเริ่มสายแถบและเส้นทางด้านการแลกเปลี่ยนทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ครั้งที่ 2 The (2nd Belt and Road Conference on Science and Technology Exchange) ระหว่างวันที่ 10-13 มิถุนายน 2568 ณ ศูนย์การประชุมนานาชาติเทียนฝู (Tianfu International Convention Center) นครเฉิงตู มณฑลเสฉวน สาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อสร้างความร่วมมือทางวิชาการด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมระหว่างประเทศ
เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2568 นางสาวศุภมาส อิศรภักดี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) พร้อมด้วย นายศุภชัย ใจสมุทร ผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวง อว. ดร.สุรชัย สถิตคุณารัตน์ ผู้อำนวยการ สอวช. ดร.ชาญวิทย์ อุดมศักดิกุล นักยุทธศาสตร์ 1 ฝ่ายนโยบายพัฒนาคลัสเตอร์ยุทธศาสตร์ และคณะผู้บริหารกระทรวง อว. เข้าร่วมการประชุมดังกล่าว รัฐมนตรีว่าการกระทรวง อว. ได้ขึ้นกล่าวในพิธีเปิดการประชุมในนามผู้แทนรัฐมนตรีด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของประเทศไทยว่า “ตลอดระยะเวลา 12 ปีของความร่วมมือภายใต้ Belt and Road Initiative ได้เกิดการเชื่อมโยงทางกายภาพ ดิจิทัล และองค์ความรู้ระหว่างประเทศอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งนี้ การพัฒนาวิทยาศาสตร์และนวัตกรรมในยุคปัญญาประดิษฐ์ควรตั้งอยู่บนหลักของความเปิดกว้าง ความไว้วางใจ และความรับผิดชอบร่วมกัน เพื่อสร้างนวัตกรรมที่ครอบคลุม มีจริยธรรม และสามารถตอบโจทย์ความท้าทายร่วมของโลก ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความมั่นคงด้านอาหารและพลังงาน ตลอดจนสุขภาพของประชาชน พร้อมเรียกร้องให้ทุกภาคส่วนร่วมมือกันส่งเสริมนวัตกรรมที่เข้าถึงได้ และก่อให้เกิดประโยชน์อย่างแท้จริงต่อทุกคน”
ในช่วงบ่าย ดร.สุรชัย พร้อมด้วย รศ.ดร.ธวัชชัย อ่อนจันทร์ ผู้อำนวยการสถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) (สทน.) และคณะ ได้เดินทางไปยังศูนย์ปฏิบัติการเตาปฏิกรณ์ (Reactor Facilities) ของ สถาบันพลังงานนิวเคลียร์แห่งประเทศจีน (NPIC) ณ เมืองเจียเจียง (Jiajiang) เพื่อศึกษาดูงานเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ 2 แห่ง ได้แก่
1. เตาปฏิกรณ์ผลิตไอโซโทปรังสีทางการแพทย์ ขนาด 200 กิโลวัตต์ (kW)
เตาปฏิกรณ์แห่งนี้จัดตั้งขึ้นภายใต้โครงการผลิตไอโซโทปรังสีทางการแพทย์ของ NPIC ซึ่งมีมูลค่าโครงการประมาณ 3,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อผลิตไอโซโทปรังสีทางการแพทย์ให้เพียงพอต่อความต้องการภายในประเทศจีน ได้แก่ โมลิบดีนัม-99 (Mo-99) และ ไอโอดีน-131 (I-131) ซึ่งเป็นไอโซโทปสำคัญที่ใช้ในการวินิจฉัยและรักษาโรคทางการแพทย์ ปัจจุบันจีนยังจำเป็นต้องนำเข้าไอโซโทปจากยุโรป เนื่องจากกำลังการผลิตในประเทศยังไม่เพียงพอ โดยคาดว่า หลังจากโครงการเครื่องปฏิกรณ์ดังกล่าวสำเร็จ จะทำให้จีนสามารถลดการนำเข้า Mo-99 และ I-131 จากต่างประเทศได้ และในอนาคต อาจมีการวางแผนเรื่องการส่งออกไอโซโทปรังสีดังกล่าวไปยังประเทศเพื่อนบ้านด้วย
2. เตาปฏิกรณ์ทดลองมินเจียง (Minjiang Test Reactor: MJTR) ขนาด 5 เมกะวัตต์ (MW)
เตาปฏิกรณ์ MJTR เปิดดำเนินการตั้งแต่ปี ค.ศ. 1992 ถือเป็นหนึ่งในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์วิจัยที่สำคัญอย่างยิ่ง ใช้สำหรับการวิจัยและทดสอบเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ การผลิตไอโซโทปรังสี การอาบรังสีอัญมณีเพื่อเพิ่มมูลค่า ตลอดจนการฝึกอบรมบุคลากรด้านนิวเคลียร์ ทั้งนี้ การจัดการกากกัมมันตรังสีจากเตาปฏิกรณ์ MJTR ดำเนินการโดยหน่วยงานภายใต้ China National Nuclear Corporation (CNNC) แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของจีนในการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียร์อย่างครบวงจร ตั้งแต่การออกแบบและสร้างเครื่องปฏิกรณ์ การผลิตแท่งเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ ไปจนถึงการบริหารจัดการกากกัมมันตรังสีได้ด้วยตนเองอย่างมีประสิทธิภาพ
