สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) ร่วมกับ ที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) และสถาบันวิจัยพลังงานนครพิงค์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (ERDI) โดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์เป็นเจ้าภาพการเชื่อมโยงมหาวิทยาลัย จัดการประชุมสัญจรครั้งที่ 3 ขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยไทยสู่การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero Campus) พื้นที่ภาคใต้ ภายใต้โครงการเครือข่ายมหาวิทยาลัยขับเคลื่อนการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ ระยะที่ 2 เมื่อวันที่ 18 กันยายน 2568 ณ โรงแรมคริสตัล หาดใหญ่ จังหวัดสงขลา มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับโครงการและสร้างเครือข่ายมหาวิทยาลัยเข้าร่วมแพลตฟอร์ม Net Zero Campus รวมถึงเพื่อรับข้อมูลและแนวคิดจากสถาบันอุดมศึกษามาออกแบบนโยบาย ยุทธศาสตร์กำหนดทิศทางและแนวทางสร้างความร่วมมือของสถาบันอุดมศึกษาไทยในการบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ตามเป้าหมายของประเทศ โดยการประชุมครั้งนี้ ได้รับเกียรติจาก รศ.วงกต วงศ์อภัย รองผู้อำนวยการ สอวช. และ รศ. ดร.ธนิต เฉลิมยานนท์ รองอธิบการบดีฝ่ายบริหารและยุทธศาสตร์ กล่าวเปิดงาน
ภายในงานได้ทำความเข้าใจในภาพนโยบายกรอบแนวคิดการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยไทย สู่เป้าหมาย Net Zero Campus ซึ่งได้มีผู้แทนจาก สอวช. บรรยายโดย ดร. ศรวณีย์ สิงห์ทอง ผู้อำนวยการฝ่ายนโยบายเพื่อความยั่งยืน ได้กล่าวถึงโครงสร้างหน่วยงานและคณะกรรมการในระบบการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อววน.) ซึ่งหน่วยบริหารและจัดการทุนภายใต้กองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ววน.) ได้ให้ความสำคัญในการจัดสรรงบประมาณสำหรับการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ นอกจากนี้ สอวช. ยังมีบทบาทสำคัญในการประสานงานกลางด้านการพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศไทย (NDE) รวมถึงการดำเนินโครงการ Technology Needs Assessment (TNA) เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว
การดำเนินงานที่ผ่านมาของโครงการ Net Zero Campus ได้มีความพยายามขับเคลื่อนระดับนโยบายที่เชื่อมต่อกับเป้าหมายประเทศในมิติต่าง ๆ ที่สำคัญ โดยเฉพาะการทำบันทึกข้อตกลง (MOU) ร่วมกันของหน่วยงานหลัก ได้แก่ สอวช. กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม และ ทปอ. ที่ดำเนินการในปี 2567 ที่ผ่านมา นอกจากนี้ ยังได้มีการเชื่อมกับระดับบนานาชาติโดยนำประเด็น Net Zero Campus เสนอในการประชุมและจัดเวทีโดยมีศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา และมหาวิทยาลัยโมนาช ประเทศออสเตรเลีย ร่วมในเวทีการนำเสนอประชุม COP29 ซึ่งเป็นการแสดงถึงความมุ่งมั่นของประเทศไทยในการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยในประเทศให้เป็นส่วนหนึ่งของการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระดับสากล การดำเนินงานนี้เป็นการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบ ต้องมีการสร้างเป้าหมายร่วมกันและความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยลงมือทำเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะการสร้างมหาวิทยาลัยที่เป็นผู้นำหรือตัวอย่าง ในการขับเคลื่อนเป้าหมาย Net Zero Campus ซึ่งจะทำหน้าที่เป็นแบบอย่างให้กับมหาวิทยาลัยอื่น ๆ ผ่านระบบ Mentorship อีกทั้งยังได้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญการพัฒนากำลังคนในทักษะสีเขียว การใช้กองทุน ววน. เช่น Fundamental Fund และ Seed Fund เพื่อขับเคลื่อนงานด้านนี้ และการสร้างกรอบการรายงานผลสำหรับมหาวิทยาลัย และการจัดอันดับมหาวิทยาลัยในอนาคต การดำเนินการนี้เป็นการรองรับและสอดคล้องกับ พ.ร.บ.การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่กำลังจะมีผลต่อไป
ภายในงานสถาบันวิจัยและพัฒนาพลังงานนครพิงค์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รองศาสตราจารย์ ดร.สิริชัย คุณภาพดีเลิศ ผู้อำนวยการสถาบัน ได้บรรยายในหัวข้อ “การดำเนินงานเพื่อขับเคลื่อนเครือข่ายมหาวิทยาลัยสู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์” นำเสนอข้อมูลและการพัฒนาแพลตฟอร์มกลางในการเก็บและรายงานข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของมหาวิทยาลัย รวมถึงภาพรวมการดำเนินงานประกอบไปด้วยการสำรวจข้อมูล การอบรม การพัฒนาต้นแบบแนวปฏิบัติที่ดีที่สุด และการสร้างฐานข้อมูล รวมถึงการผลักดันงานวิจัยที่เชื่อมโยงกับเป้าหมาย Net Zero Emission ของประเทศไทย
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐนี วรยศ รองผู้อำนวยการสถาบัน ได้บรรยายในหัวข้อ “แนวทางการจัดเก็บข้อมูลคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กรในมหาวิทยาลัย” โดยเน้นการประเมินและรายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในมหาวิทยาลัย ซึ่งครอบคลุมการปล่อยจากแหล่งที่กำหนด (Scope 1) การใช้พลังงาน (Scope 2) และกิจกรรมอื่น ๆ (Scope 3) พร้อมเสนอแนวทางการจัดเก็บข้อมูลและการรายงานผลผ่านแพลตฟอร์มกลาง ซึ่งจะเป็นฐานข้อมูลสำคัญในการพัฒนามาตรการลดก๊าซเรือนกระจกและติดตามความคืบหน้า เพื่อบรรลุเป้าหมาย Net Zero Campus อย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ รศ. ดร.จรงค์พันธ์ มุสิกะวงศ์ รองคณบดีฝ่ายวิจัยและนวัตกรรม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ ได้แบ่งปันข้อมูลการดำเนินงานที่ผ่านมาของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อาทิ การพัฒนาแพลตฟอร์มกลางสำหรับการเก็บและรายงานข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซึ่งครอบคลุมทุกวิทยาเขตของมหาวิทยาลัย และมีการดำเนินงานสอดคล้องกับการดำเนินงานโครงการ Net Zero Campus
ในช่วงท้ายของการประชุม มีการระดมความคิดเห็นจากเครือข่ายมหาวิทยาลัยในหัวข้อ “แนวทางและแผนการดำเนินงาน (Roadmap) ในการขับเคลื่อนมหาวิทยาลัยไทยสู่เป้าหมายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์” ซึ่งเปิดโอกาสให้ตัวแทนจากมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับแนวทางการขับเคลื่อน ปัญหาและอุปสรรคที่พบ รวมถึงข้อเสนอแนะเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานทั้งในระดับมหาวิทยาลัยและระดับประเทศ โดยตัวแทนจากมหาวิทยาลัยได้แบ่งปันประสบการณ์และแนวทางที่ได้ดำเนินการในด้านการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในสถาบันการศึกษา เพื่อร่วมกันหาวิธีการและแนวทางในการขับเคลื่อนโครงการนี้ในระดับเครือข่าย และภูมิภาคเพื่อบรรลุเป้าหมายของประเทศต่อไป
