สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) ร่วมกับหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และสำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) เดินทางศึกษาดูงาน ณ ประเทศญี่ปุ่น ระหว่างวันที่ 17–22 สิงหาคม 2568 เพื่อเรียนรู้ระบบนิเวศด้านการวิจัย พัฒนา และนวัตกรรมอาหารมูลค่าสูง รวมถึงกฎหมายและกลไกการกำกับดูแลการกล่าวทางสุขภาพของสารอาหารและสารสำคัญในอาหาร (Food with Nutrient Claim and Food with Function Claims) การศึกษาดูงานครั้งนี้ คณะได้เข้าเยี่ยมชมหน่วยงานและองค์กรสำคัญของญี่ปุ่น ได้แก่
- RIKEN Center for Sustainable Resource Science (CSRS)
คณะได้เยี่ยมชม Plant Genomic Network Research Team โดยเฉพาะห้อง Phenotyping และ Cassava Growth Chamber เพื่อศึกษาการใช้เทคโนโลยีจีโนมและการปลูกพืชในสภาวะควบคุม ตลอดจนเข้าชมหน่วยวิจัยเทคโนโลยีระดับสูง เช่น Mass Spectrometry Microscopy Unit และ TD-NMR ซึ่งเป็นเครื่องมือวิเคราะห์ล้ำสมัยสำหรับการตรวจสอบสารสำคัญในพืชและอาหาร - Consumer Affairs Agency (CAA) เพื่อหารือและแลกเปลี่ยนความรู้กับระบบกฎหมายและนโยบายคุ้มครองผู้บริโภค รวมถึงระบบนโยบายการส่งเสริมผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพด้วยการกล่าวอ้างทางสุขภาพของสารอาหารและสารสำคัญในประเทศญี่ปุ่น เช่น Food with Nutrient Claim (FNC) Food with Function Claims (FFC) และ FOSHU ซึ่งถือเป็นจุดแข็งของญี่ปุ่นในการสร้างความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือด้วยหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ให้กับตลาดผลิตภัณฑ์อาหารสุขภาพ
- National Agriculture and Food Research Organization (NARO)
เป็นศูนย์วิจัยด้านเกษตรและอาหารชั้นนำของญี่ปุ่น ทำหน้าที่สนับสนุนเกษตรกรและผู้ประกอบการ ด้วยการช่วยจัดทำข้อมูลและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ (Systematic Review) เพื่อรองรับการกล่าวอ้างคุณสมบัติของสินค้าเกษตรและอาหารให้ได้มาตรฐาน - บริษัท Nagase Viita เป็นบริษัทเอกชนชั้นนำที่พัฒนาส่วนผสมอาหารเชิงฟังก์ชัน (Functional Ingredients) ด้วยกระบวนการวิจัยและพัฒนาด้วยเทคโนโลยีเอนไซม์ที่เข้มงวด เช่น การพัฒนาน้ำตาลเชิงฟังก์ชันและสารออกฤทธิ์ที่ผ่านการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งช่วยต่อยอดสู่ผลิตภัณฑ์อาหารเชิงพาณิชย์ที่มีคุณภาพสูง
การเรียนรู้ระบบกำกับดูแลด้วยการกล่าวอ้างทางสุขภาพของสารอาหารและสารสำคัญในประเทศญี่ปุ่น ซึ่งอิงหลักฐานทางวิทยาศาสตร์อย่างเข้มงวด ถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภค ขณะเดียวกันก็เป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการพัฒนาผลิตภัณฑ์สุขภาพที่หลากหลายได้มากขึ้น การศึกษาดูงานครั้งนี้จะเป็นข้อมูลสำคัญที่จะนำมาออกแบบการกำกับดูแลและการพัฒนาระบบวิจัยนวัตกรรมอาหารของไทยให้เหมาะสมกับบริบทประเทศเพื่อสร้างความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภค เพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตร และผลักดันผู้ประกอบการไทยสู่ตลาดอาหารสุขภาพโลกต่อไป
