เคยสงสัยไหม? เวลาทำนโยบายเค้าทำกันอย่างไร ใช้อะไรเป็นเครื่องมือ และมีกระบวนการอย่างไรบ้าง วันนี้ สอวช. หน่วยงานที่ได้ขึ้นชื่อว่าเป็น “หน่วยงานด้านนโยบาย อววน.” จะมาเล่าให้ฟัง!

ต้องบอกก่อนว่า สอวช. ใช้เครื่องมือและกระบวนการที่หลากหลายในการออกแบบนโยบาย เพื่อให้สามารถออกแบบนโยบายได้ตอบโจทย์ตามบริบทลักษณะของนโยบายนั้น ๆ ซึ่งแต่ละนโยบายอาจใช้เครื่องมือและกระบวนการมากกว่า 1 เครื่องมือหรือกระบวนการได้ เพื่อให้เกิดนโยบายที่เหมาะสมและสามารถนำไปใช้ได้จริง โดยแต่ละเครื่องมือและกระบวนการก็มีจุดเด่นที่แตกต่างกันไป เช่น
1. การคาดการณ์อนาคต (Strategic Foresight)
ใช้เครื่องมือคาดการณ์อนาคตรูปแบบต่าง ๆ เช่น วิธีการดั้งเดิม (Human-based) ที่ใช้ประสบการณ์จากผู้เชี่ยวชาญ การวิเคราะห์แบบบูรณาการ (Integrated Tools) ร่วมกับข้อมูลต่างๆ และ AI-foresight ที่ใช้ปัญญาประดิษฐ์ในการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่เพื่อคาดการณ์แนวโน้มและสัญญาณสำคัญในอนาคตในหลากหลายประเด็นทั้งในระดับภูมิภาค ประเทศ และระดับองค์กร อาทิ
การวิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีที่จะเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญ (Emerging Technologies)
การจัดทำ Road mapping ให้องค์กรต่าง ๆ
การจัดทำภาพอนาคตที่เป็นไปได้ (Plausible Futures) ของประเทศไทยในหลายประเด็นในอีก 10 – 20 ปีข้างหน้า
2. การวิจัยเชิงระบบ (Systems Research)
การศึกษาระบบนิเวศนวัตกรรมในองค์รวม เพื่อเข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบต่าง ๆ และออกแบบนโยบายที่สร้างผลกระทบเชิงระบบ อาทิ
การวิเคราะห์ห่วงโซ่คุณค่า (Value Chain Analysis)
การวิเคราะห์ช่องว่างในระบบนวัตกรรม (Innovation System Gap Analysis)
การประเมินผลกระทบด้านนโยบาย (Policy Impact Assessment)
3. การวิจัยเชิงนโยบาย (Policy Research)
การศึกษาวิจัยเพื่อหาหลักฐานเชิงประจักษ์ (Evidence-based) สำหรับการกำหนดนโยบาย อาทิ
การวิเคราะห์เปรียบเทียบนโยบายด้าน อววน. กับนานาชาติ (International Benchmarking) การจัดทำข้อมูล STI (Science Technology and Innovation) ของประเทศ
การประเมินความพร้อมด้าน อววน. ของประเทศ (STI Readiness Assessment)
การวิเคราะห์ความต้องการกำลังคนในอนาคต (Future Workforce Demand Analysis)
4. การมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholder Engagement)
การทำงานร่วมกับทุกภาคส่วนในรูปแบบ Quadruple Helix คือ
ภาครัฐ (Government) : กระทรวง หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ภาคเอกชน (Industry) : บริษัท สตาร์ทอัพ สมาคมอุตสาหกรรม
ภาคการศึกษาและวิจัย (Academia) : มหาวิทยาลัย สถาบันวิจัย
ภาคประชาสังคม (Civil Society) : ชุมชน องค์กรไม่แสวงหากำไร